Your browser is outdated. Upgrade your browser for better user experience and security

Op 22 april verandert onze hoofdingang. Lees er hier alles over!

Speekselklieraandoeningen

Speeksel functioneert als een smeermiddel van de mond. Het zorgt voor een natuurlijke reiniging van het gebit en het speelt een belangrijke rol in de vertering van voedsel en de afweer van bacteriën.

In onze mond hebben we drie grote paren speekselklieren:

  • De parotis of oorspeekselklier. Deze speekselklier produceert speeksel tijdens het eten en is daarbuiten in rust.
  • De submandibulaire speekselklier onder de onderkaak.
  • De sublinguale speekselklier onder de tong om de mond vochtig te houden.

Naast deze grote speekselklieren bestaan er ook accessoire speekselklieren. Deze honderden klieren liggen verspreid onder het slijmvlies van de mond en keel.

Aandoeningen van speekselklieren komen af en toe voor. Wanneer je hiervoor op raadpleging komt, zal er grondig worden nagaan of het feitelijk om een aandoening van speekselklieren gaat, of dat er een andere aanleiding is tot het disfunctioneren van de speekselklieren. Het malfunctioneren van speekselklieren kan namelijk ook verbonden zijn aan een algemene ziekte zoals bijvoorbeeld de bof, veroorzaakt door een virus.

Bovendien zijn de speekselproductie, het slikken en de lipsluiting heel nauwkeurig op elkaar afgestemd. Wanneer het slikproces niet normaal verloopt, kan er sprake zijn van kwijlen. De oorzaak is in dat geval dus geen aandoening aan de speekselklieren, maar wel een probleem bij het slikproces.

Belangrijke onderzoeken in deze context zijn:

  • Het nagaan van de ziektegeschiedenis, de medische en chirurgische voorgeschiedenis en het medicatiegebruik.
  • Beeldvorming zoals CT-scan en MRI.
  • Ziekten van de speekselklieren

    Zwellingen

    Zwellingen van speekselkieren kunnen optreden bij een verandering van de stofwisseling, zoals bij suikerziekte, leverziekten of schildklierafwijkingen. Ook bij alcoholmisbruik of eetstoornissen is er een kans op zwellingen. Zwellingen gebeuren in deze gevallen meestal aan de twee kanten van het aangezicht.

    Medicatie

    Heel wat medicamenten (vaak die tegen depressies, die tegen te hoge bloeddruk of die bij urineverlies) hebben het afremmen van de speekselproductie als bijwerking. Hoe meer van deze geneesmiddelen tegelijk worden ingenomen (bijvoorbeeld bij ouderdom), hoe meer risico er is op deze bijwerkingen.

    Het syndroom van Sjörgen

    Bij het syndroom van Sjörgen, gaat het over een ontsteking en zwelling van een speekselklier. Er gebeurt een overproductie aan antistoffen die zich hechten aan speeksel- en traanklieren en daar een ontsteking en afbraak van het klierweefsel veroorzaken. Gevolgen hiervan zijn een droge mond, droge ogen en veel irritatie en branderigheid van de slijmvliezen. De ziekte komt in 90% van de gevallen voor bij vrouwen.

    Afdrukken
  • Speekselsteen of lithiasis

    Op iedere leeftijd bestaat er kans op de vorming van speekselstenen. Het gaat om een verkalking van ingedikt speeksel in de speekselklier of in de afvoergang hiervan.

    Door de verstopping van de afvoergang, kan het speeksel niet worden afgevoerd in de mondholte. Daardoor ervaart de patiënt vaak pijn in de klier en kan de klier zwellen.

    Een klein steentje verdwijnt soms spontaan. Iets grotere stenen moeten chirurgisch verwijderd worden onder plaatselijke verdoving. De arts zal een sneetje maken in de mondbodem en de afvoergang op die manier weer openen.

    Heel soms, wanneer de stenen zich in de speekselklier zelf bevinden, is een chirurgische ingreep onder algemene narcose nodig.

    Afdrukken
  • Mucocoele

    Mucocoele is een slijmcyste in de kleine speekselkliertjes in de lip. Zo’n cyste kan ontstaan doordat een speekselkliertje wordt afgesloten (bijvoorbeeld door op de lip te bijten of door te vallen op de lip) en desondanks speeksel blijft produceren.

    Ook hier is een chirurgische verwijdering van de aangetaste speekselklier nodig. Dergelijke ingreep kan gebeuren onder lokale verdoving.

    Afdrukken
  • Ontsteking

    Een ontsteking met pijn, zwelling en soms koorts kunnen het gevolg zijn van een speekselklier die al een tijdje minder goed functioneert. Bacteriën uit de mond kunnen zo de afvoergang binnendringen en een, soms erg hevige, ontsteking veroorzaken.

    Behandeling gebeurt in de eerste plaats met antibiotica, bij uitgespreken ziektebeelden moet de infectie gedraineerd worden of de klier verwijderd worden.

    Afdrukken
  • Tumor of gezwel

    Een stevig aanvoelende zwelling in een deel van de speekselklier kan in sommige gevallen wijzen op een gezwel of tumor. In de parotis klier is een tumor in 80% van de gevallen goedaardig. Desondanks kunnen ze onaangename groottes aannemen.

    Sommige speekselkliergezwellen zijn kwaadaardig. Die gezwellen voelen harder en onregelmatiger aan. Soms is er zelfs een uitval van de aangezichtszenuw, waardoor een ooglid of mondhoek minder goed zal bewegen.

    Elk speekselkliergezwel, goed- of kwaadaardig, zal chirurgisch verwijderd worden.

    Afdrukken